کارشناس رسمی دادگستری رشته خبرنگاری و روزنامه نگاری
سرقت علمی در نشریات و مجازات آن از نظر کارشناس رسمی دادگستری خبرنگاری و روزنامه نگاری
سرقت علمی یکی از داغ ترین بحث های امروز جامعه ما بشمار می آید. بسیاری از نشریات تخصصی ما چون هفته نامه ها، ماه نامه ها و فصلنامه ها هر ساله مطالب زیادی را از اشخاص مختلف منتشر می کنند. این نشریات که از اعتبار بالایی هم معمولا برخوردار هستند و حتی ملاک ارتقاء درجه اساتید و دانشجویان و حتی پژوهشگران به حساب می آیند. سرقت های علمی بعضی از نویسندگان آنها را با دردسری مواجه می کند که نهایتا از اعتبار آنها می کاهد. متخصصان و کارشناس رسمی دادگستری خبرنگاری و روزنامه نگاری معمولا به کمک این نشریات می آیند تا در مورد تخلفات و شیوه رسیدگی به آنها کمک کرده باشند.
سرقت علمی البته مختص به نشریات علمی – تخصصی نیست و ممکن است سایر نشریات این حوزه نیز مطالب دیگران را به نام خود جا بزنند و مسائلی را برای سردبیرو مدیر مسئول ایجاد کنند.
سرقت های علمی در نشریات به دو شکل انجام می شوند. شکل اول آن استفاده از متون دیگران بدون هیچ کم و کاستی و ارجاع ندادن خواننده به آن متن است، چنانکه گویی متن از آن اوست. شکل دوم را می توان سرقت محتوا نامید، این معنا که نویسنده ظاهر کلمات را دستکاری می کند، بدون اینکه محتوای جدیدی تولید کرده باشد، و آن را به نام خود انتشار می دهد.
در مورد اول می توان از ابزار های مختلفی که برای جلوگیری از سرقت ادبی – علمی ساخته شده اند استفاده کرد. اما اگر این ابزار ها توانایی تشخیص سرقت علمی را نداشته باشند بهترین را برای اثبات ادعای مدعا رجوع به کارشناس دادگستری خبرنگاری و روزنامه نگاری است. کارشناس رسمی خبرنگاری و روزنامه نگاری با توجه به تخصص خود می تواند تشخیص دهد که آیا نویسنده یک متن در نشریه یا روزنامه از لحاظ محتوایی سرقت علمی انجام داده است یا خیر.
سرقت های علمی همواره به صورت عمد اتفاق نمی افتد. برای مثال ممکن است شما مقاله ای بنویسید و برای چاپ به نشریه ای بفرستید اما آنها مدعی شوند که بخشی از مقاله شما نوشته خودتان نیست و شما مرتکب سرقت علمی شده اید و یا حتی بعد از چاپ دردسرها و مشکلاتی برای شما ایجاد شود. این اتفاق بسیار شایع است، بنابراین برای برای جلوگیری از چنین مشلاتی باید با موارد سرقت علمی آشنا باشید و یا می توانید از کارشناس روزنامه نگاری کمک بگیرید.
پژوهش هایی که در مورد علل سرقت علمی شده است نیز، هم به موارد عمدی پرداخته و هم غیر عمد. برای مثال پژوهشگران کم حوصلگی، ناآگاهی و بی دقتی را از دلایل غیر عمد سرقت علمی عنوان کرده اند و از اجبار، سود جویی و مدرک گرایی به عنوان عوامل عمدی در سرقت علمی نام برده اند، که همگی حائز اهمیت هستند.
اهمیت این بحث مجلس را وادار به تصویب لایحه ای پیرامون سرقت علمی کرد که بر طبق آن برای متخلفان مجازاتی چون جریمه نقدی و محرومیت های اجتماعی در نظر گرفته شده است. بنابراین نشریات و روزنامه ها هنگام چاپ مطالب باید از نظرگاه کارشناس روزنامه نگاری به متون توجه کنند، تا مشکلات حوزه نشریات کاهش یابد.
معرفی مشخصات ، صلاحیتهای
کارشناس رسمی دادگستری رشته خبرنگاری و روزنامه نگاری
• اظهارنظر در خصوص تخلفات خبرنگاران و همچنین بررسی صلاحیت خبرنگاران در حوزه های مختلف خبری
• رسیدگی و اظهارنظر در خصوص پرونده هایی با موضوع خبرگزاری، روزنامه، پایگاه اطلاع رسانی و رادیو و تلویزیون (در حوزه محلی و با تیراژ بالا)
• بررسی و اظهارنظر در خصوص پرونده هایی در حوزه ی نشریات شامل: هفته نامه ها، ماهنامه ها، فصلنامه ها و همچنین جرائم در حوزه تشریفات داخلی سازمانی
• بررسی و اظهارنظر در حوزه مالکیت معنوی، تالیف و ترجمه، آثار صوتی و تصویری و کلیه موارد مرتبط با این حوزه
همانطور كه آحاد جامعه در طول روز ارتباط با روزنامهها یا تلویزیونها و یا مراجع خبری یا خبرنگاری در ارتباط هستند ، نشان میدهد كه این موضوع و رسته شغلی بعنوان خبرنگار و روزنامه نگار یكی از مهمترین موضوعات روز است چون كه صحت روزنامه نگار باعث پیشرفت یك جامعه است حتی رو به انحطاط و روبه زوال رفتن یك جامعه از طریق روزنامهها و خبرنگاران و روزنامه نگاران میتواند باشد. چون این حوزه بسیار مورد اهمیت است بررسی روزنامه نگاران كار میكنند باید یك مرجعی بتواند اظهار نظر كند و یا تخلفات خبرنگاران كارشناسان رشته خبرنگاری می توانند اظهار نظر كنند درخصوص تخلفات خبرنگاران و مانع از انحطاط و زوال یك روزنامه و مرجع خبری شوند و هچنین صلاحیت خبرنگاران را بررسی كنند كه آیا حوزهای كه فعالیت میكنند منطبق بر صلاحیتش هست یا نه. در برخی موارد این پروندههای قضایی كه با موضوع خبرگزاری و روزنامههای پایگاهها اطلاع رسانی و رادیویی و تلویزیونی كه تیراژهای بالایی هم دارند كه در مراجع قضایی هم مطرح میشوند نیاز به این دارند كه كارشناسی با تسلط به این موضوع و اینكه بعضاً خود كارشناسان باید در این رسته شغلی سابقه فعالیت داشته باشند می توانند اظهار نظر كنند تخلفی كه حاصل شده است یا جرمی كه حاصل شده است در چارچوب شغل خبرنگاری یا خبرگزاری نتیجه عملكرد چه كسی بوده و تعیین كنند مرجع مقصر را. درخصوص پروندههایی كه در حوزه نشریات مانند هفته نامهها، ماهنامهها، صورت میگیرد یا برخی از جرامی كه در نشریات داخلی سازمانها شكل میگیرد در این حوزهها خبرنگاران و روزنامه نگاران حضور دارند و به تبع آن کارشناسان این حوزه در مورد نشریات درون سازمانی میتوانند اظهار نظر كنند. مهمتر از تمام اینها كه گفته شد معمولاً حوزه مالكیت معنوی یا بحث حق و حقوق تالیف و حق و حقوق مولف یكی از مهمترین موضوعاتی است كه رشته خبرنگاری و روزنامهنگاری با آن دست به گریبان است، یعنی اینکه درصورتی كه یك اثر هنری یا مرتبط با موضوعات خبرنگاری و روزنامهنگاری مثل تالیف و ترجمه و آثار صوتی و تصویری در صورتی كه در این حوزه مالكیت معنوی اهمیت داده نشده باشد و یا كسی از اثر شخص دیگری استفاده كرده باشد و بخواهد از آثار سایرین درآمد مادی حاصل بكند بدون اینكه اجازهای از خود مولف داشته باشد ، این حوزه رسیدگی میكند و كارشناسان میتوانند اظهار نظر كنند خاطی چه كسی بوده و جرایم مرتبط با آن را محاسبه كنند.میتوانند اظهار نظر كنند خاطی چه كسی بوده و جرایم مرتبط با آن را محاسبه كنند.
دستمزد کارشناسان عضو مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده و کانون کارشناسان رسمی دادگستری بر اساس مصوبه حقالزحمه کارشناسی تحت عنوان تعرفه دستمزد کارشناسان رسمی دادگستری توسط قوه قضاییه تصویب و ابلاغ می گردد.
کارشناسان رسمی دادگستری
